Νίκος Καζαντζάκης

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

Ο Νίκος Καζαντζάκης γεννήθηκε στον τουρκοκρατούμενο Χάνδακα (σημερινό Ηράκλειο) της Κρήτης το 1883 και πέθανε στο Φράιμπουργκ της Γερμανίας το 1957. Ήταν συγγραφέας, ποιητής, δημοσιογράφος και φιλόσοφος, ενώ για ένα διάστημα ασχολήθηκε και με την πολιτική. Το φιλοσοφικό και λογοτεχνικό έργο του ήταν πολύ σπουδαίο και μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες. Ίσως είναι ο Έλληνας δημιουργός με τα περισσότερο μεταφρασμένα έργα σε άλλες γλώσσες κι ένας από τους πιο αναγνωρισμένους στο εξωτερικό.

Ο πατέρας του ήταν έμπορος αλλά με πολύ αυξημένο εθνικό αίσθημα, λόγω της οθωμανικής κατοχής της Κρήτης. Αυτό, όπως ήταν φυσικό, επηρέασε σε αρχικό στάδιο και τα φρονήματα του Καζαντζάκη.

Αφού αρχικά φοίτησε στο Ηράκλειο, στη συνέχεια, το 1897, φοίτησε για 2 χρόνια στη Γαλλική Εμπορική Σχολή της Νάξου, όπου έμαθε γαλλικά και ιταλικά, ενώ μυήθηκε και στον δυτικό πολιτισμό. Το 1899 ολοκλήρωσε τη γυμνασιακή του μόρφωση στο Ηράκλειο και στη συνέχεια πήγε στην Αθήνα, όπου σπούδασε νομικά. Αποφοίτησε με άριστα το 1906 και το 1907 πήγε για συνέχιση των σπουδών του στο Παρίσι. Εκεί παρακολούθησε φιλοσοφία και ήρθε σε επαφή με τον επιφανή Γάλλο καθηγητή Ανρί Μπεργκσόν, η διδασκαλία του οποίου επηρέασε πολύ τον τρόπο σκέψης και τη ζωή του, αλλά και το συγγραφικό του έργο. Παράλληλα μελέτησε σε βάθος και τη φιλοσοφία του Νίτσε. Το 1909 επέστρεψε στην Ελλάδα και το 1911 παντρεύτηκε στην Αθήνα τη Γαλάτεια Αλεξίου.

Στους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912 κατατάχθηκε ως εθελοντής, αλλά σύντομα πήρε διορισμό στο γραφείο του πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου, με τον οποίο φαίνεται διατηρούσε στενές σχέσεις. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το 1919 ο Βενιζέλος να τον διορίσει Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Περιθάλψεως, με αντικείμενο να συντονίσει και να επιβλέψει τον επαναπατρισμό στην Ελλάδα Ελλήνων από την περιοχή του Καυκάσου. Το 1920, και αφού το κόμμα του Βενιζέλου έχασε τις εκλογές, ο Καζαντζάκης αποχώρησε από το υπουργείο και άρχισε τα ταξίδια του σε διάφορες χώρες.Τότε ήταν που έγινε πολύ γνωστός για την αγάπη του στα ταξίδια. Έκανε ταξίδια σε πολλές χώρες με διάφορους πολιτισμούς και παραδόσεις, για να γνωρίσει τη φιλοσοφία, την κουλτούρα και τις παραδόσεις τους, αλλά και το λογοτεχνικό και πολιτιστικό τους περιβάλλον. Ταξίδεψε στη Γαλλία (όπου και συνέχισε τις σπουδές του), στην Ιταλία, στην Ισπανία, στη Γερμανία, στην Αυστρία, στη Ρωσία, στην Τσεχοσλοβακία, στην Ελβετία, στην Ολλανδία, στη Αγγλία, στην Ιαπωνία, στην Κίνα, στην Ινδία, στην Παλαιστίνη, στην Αίγυπτο, στην Αλγερία, στην Κύπρο, στην Κούβα και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Όπως ήταν φυσικό, όλα αυτά τα ταξίδια επηρέασαν σοβαρά τον τρόπο σκέψης και ζωής του, αλλά και το συγγραφικό του έργο.

Πολύ αργότερα, το 1945, έγινε υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου στην κυβέρνηση του Θεμιστοκλή Σοφούλη, αλλά σε λιγότερο από 2 μήνες παραιτήθηκε. Το 1945 ήταν υποψήφιος για να γίνει μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, αλλά δεν εκλέγηκε για λίγες ψήφους. Τον ίδιο χρόνο ξαναπαντρεύτηκε με την Ελένη Σαμίου, έχοντας ως κουμπάρους τον Άγγελο Σικελιανό και τη γυναίκα του Άννα. Τα επόμενα χρόνια προτάθηκε 9 φορές για το βραβείο Νόμπελ, αλλά δυστυχώς δεν κατάφερε να το πάρει. Ωστόσο το 1956 τιμήθηκε με το “Βραβείο Ειρήνης”.Το 1947 διορίστηκε στην Ουνέσκο με σκοπό να προωθήσει τις μεταφράσεις λογοτεχνικών έργων, αλλά τον επόμενο χρόνο παραιτήθηκε, εγκαταστάθηκε στη Γαλλία και αφιερώθηκε στη συγγραφή.

Θυελλώδης ήταν και η σχέση του Καζαντζάκη με την Εκκλησία της Ελλάδος. Αφορμή αποτέλεσε η έκδοση του βιβλίου του “Ασκητική” το 1927. Αυτό επαναλήφθηκε και αργότερα, το 1953, με την έκδοση του βιβλίου του “Καπετάν Μιχάλης”. Τον απείλησαν μάλιστα με αφορισμό, αλλά η εκκλησία τελικά δεν το αποτόλμησε, παρά το ότι μεγάλη μερίδα του τύπου της εποχής καταφερόταν σχεδόν καθημερινά εναντίον του.Μετά το θάνατό του, το 1957 στο Φράιμπουργκ της Γερμανίας, η σορός του μεταφέρθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης με αεροπλάνο που προσέφερε ο Ωνάσης και συνοδευόταν από τη σύζυγό του, τον Κακριδή και τον Γεώργιο Παπανδρέου. Τάφηκε στη γενέτειρά του και στον τάφο του υπάρχει η επιγραφή “Δεν ελπίζω τίποτα, δεν φοβάμαι τίποτα, είμαι ελεύθερος”.

Ο Καζαντζάκης πρωτοεμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το 1906 με ένα δοκίμιο με τίτλο “Η αρρώστια του αιώνος” και το πρώτο του μυθιστόρημα “Όφις και Κρίνος”. Το 1909 εξέδωσε τη διδακτορική του διατριβή “Ο Φρειδερίκος Νίτσε εν τη φιλοσοφία του Δικαίου και της Πολιτείας”. Στη συνέχεια αρχίζει ένας καταιγισμός συγγραφικής δραστηριότητας που καλύπτει όλο το φάσμα της λογοτεχνικής και φιλοσφοικής δημιουργίας.Κυριότερα έργα του ήταν τα μυθιστορήματα Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά, Ο Καπετάν Μιχάλης, Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται, Ο Τελευταίος Πειρασμός, Ο φτωχούλης του Θεού, Τόντα Ράμπα, Ο Βραχόκηπος, Αναφορά στον Γκρέκο, Οι αδερφοφάδες, τα ποιητικά Οδύσσεια (1938) και Τερτσίνες (1960), τα θεατρικά Προμηθέας, Κούρος, Οδυσσέας, Μέλισσα, Χριστός, Ιουλιανός ο Παραβάτης, Νικηφόρος Φωκάς, Κωνσταντίνος ο Παλαιολόγος, Καποδίστριας, Χριστόφορος Κολόμβος, Σόδομα και Γόμορα, Βούδας, τα Ταξιδιωτικά Ταξιδεύοντας, Τι είδα στη Ρουσία, Ισπανία, Ιαπωνία – Κίνα, Αγγλία και το σπουδαίο φιλοσοφικό έργο Ασκητική, στο οποίο απεικονίζεται η φιλοσοφία του και η αντίληψη και στάση του απέναντι στο Θεό. Επίσης μετέφρασε την Ιλιάδα και την Οδύσσεια του Ομήρου, τη Θεία Κωμωδία του Δάντη και τον Φάουστ του Γκαίτε.

Σπουδαιότερο έργο του, έργο ζωής, θεωρείται η “Οδύσσεια”, που αποτελείται από 33.333 στίχους και περιέχει περίπου 7.000 λέξεις, οι οποίες δεν υπάρχουν σε κανένα λεξικό της ελληνικής γλώσσας. Είναι ένα από τα πιο μεγάλα ποιητικά έργα παγκοσμίως και αναφέρεται σε περιπέτειες του Οδυσσέα μετά την επιστροφή του στην Ιθάκη.

Πολλά από τα έργα του γυρίστηκαν σε ταινίες με καταξιωμένους σκηνοθέτες, όπως ο Ζιλ Ντασέν με το έργο “Ο Χριστός ξανασταυρώνεται”, ο Μάρτιν Σκορτσέζε και ο Βασίλης Γεωργιάδης με το έργο “Ο τελευταίος πειρασμός” και ο Μιχάλης Γεωργιάδης με το έργο “Αλέξης Ζορμπάς”, που τον έκανε διάσημο σε όλον τον κόσμο.τα κάνεις τα πτυχία, άμα δεν έχεις τρόπους!