Το ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας 186 του 1964

Το ψήφισμα 186 του 1964 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών αποτελεί το πιο ισχυρό ψήφισμα που πήρε ποτέ ο διεθνής οργανισμός για την Κύπρο, το οποίο μάλιστα είχε και πρακτική σημασία, καθώς όλες οι πρόνοιες του εφαρμόστηκαν στην πράξη. Ήταν ένα ιστορικό ψήφισμα που αποτέλεσε έναν θρίαμβο της Κυπριακής Δημοκρατίας, αφού ήλθε τρεις μήνες μετά τον ματωμένο Δεκέμβριο, στις 4 Μαρτίου του 1964, και ήταν ένας κόλαφος κατά της Τουρκίας, αφού με ξεκάθαρο και απόλυτο τρόπο αναγνώριζε την κυπριακή κυβέρνηση του Προέδρου Μακαρίου ως τη μόνη νόμιμη κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτό ήταν και το πιο σημαντικό μέρος του ψηφίσματος. Δεν αναγνώριζε ούτε “πραγματικότητες” ούτε δύο κράτη ούτε δύο οντότητες, αλλά αναγνώριζε μια νόμιμη κυβέρνηση, την κυπριακή, την οποία και καλούσε να αναλάβει την ευθύνη της για τη διατήρηση και αποκατάσταση του νόμου και της τάξης και να λάβει όλα τα απαρσίτητα μέτρα για τον τερματισμό της βίας και της αιματοχυσίας στην Κύπρο. Έτσι οι προσπάθειες της Τουρκίας να αναγνωριστεί διεθνής νομική οντότητα στους Τουρκοκύπριους, οι οποίοι είχαν αποχωρήσει από τις συντεταγμένες εξουσίες της Κυπριακής Δημοκρατίας, έπεσαν στο κενό. Είναι με αυτό το ψήφισμα που η Κυπριακή Δημοκρατία είναι διεθνώς ανεγνωρισμένη και πορεύεται ως τις μέρες μας.

Αλλά το ψήφισμα είχε και άλλες ουσιώδεις πρόνοιες που ήταν προς τη σωστή κατεύθυνση για την πορεία του κυπριακού, όπως το κάλεσμα σε όλα τα κράτη-μέλη του Οργανισμού να απέχουν από οποιαδήποτε ενέργεια ή απειλή που θα επιδεινώσει την κατάσταση στην Κυπριακή Δημοκρατία, η δημιουργία της ΟΥΝΦΙΚΥΠ με τη σύμφωνη γνώμη της κυβέρνησης της Κύπρου και ο διορισμός μεσολαβητή για την προώθηση μιας ειρηνικής λύσης.

Αναλυτικά, τα σημεία του ψηφίσματος 186 είχε 8 παραγράφους και υιοθετήθηκε ομόφωνα κατά την 1102η συνεδρία του Συμβουλίου Ασφαλείας. Τα σημεία ήταν τα ακόλουθα:

Tο Συμβούλιο Aσφαλείας,

Σημειώνοντας ότι η παρούσα κατάσταση αναφορικά με την Kύπρο είναι πιθανόν να απειλήσει τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια και μπορεί να επιδεινωθεί περαιτέρω αν δεν ληφθούν αμέσως επιπρόσθετα μέτρα για διατήρηση της ειρήνης και αναζήτηση μιας διαρκούς λύσης,

Λαμβάνοντας υπόψη τις θέσεις που πήραν τα μέρη αναφορικά με τις Συνθήκες που υπογράφηκαν στη Λευκωσία στις 16 Aυγούστου 1960,

'Εχοντας υπόψη τις σχετικές πρόνοιες του Kαταστατικού Xάρτη των Hνωμένων Eθνών και το άρθρο του 2, παράγραφος 4, το οποίο αναφέρει:

«Όλα τα Mέλη θα απέχουν στις διεθνείς τους σχέσεις από την απειλή ή τη χρήση βίας εναντίον της εδαφικής ακεραιότητας ή της πολιτικής ανεξαρτησίας οποιουδήποτε Kράτους, ή με οποιοδήποτε άλλο τρόπο ασυμβίβαστο με τους σκοπούς των Hνωμένων Eθνών»,

1. Kαλεί όλα τα Kράτη Mέλη, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από τον Kαταστατικό Xάρτη των Hνωμένων Eθνών, να απέχουν από οποιαδήποτε ενέργεια ή απειλή ενέργειας που θα επιδεινώσει την κατάσταση στην κυρίαρχη Kυπριακή Δημοκρατία ή θα θέσει σε κίνδυνο τη διεθνή ειρήνη,

2. Zητεί από την Kυβέρνηση της Kύπρου, η οποία έχει την ευθύνη για τη διατήρηση και αποκατάσταση του νόμου και της τάξης, να λάβει όλα τα επιπρόσθετα μέτρα που είναι απαραίτητα για τον τερματισμό της βίας και της αιματοχυσίας στην Kύπρο,

3. Kαλεί τις κοινότητες στην Kύπρο και τους ηγέτες τους να ενεργούν με τη μέγιστη συγκράτηση,

4. Συστήνει τη δημιουργία, με τη συναίνεση της Kυβέρνησης της Kύπρου, μιας Eιρηνευτικής Δύναμης των Hνωμένων Eθνών στην Kύπρο. H σύνθεση και το μέγεθος της Δύναμης θα καθοριστεί από το Γενικό Γραμματέα, σε διαβούλευση με τις Kυβερνήσεις της Kύπρου, Eλλάδας, Tουρκίας και Hνωμένου Bασιλείου. O Διοικητής της Δύναμης θα διορίζεται από το Γενικό Γραμματέα και θα είναι υπόλογος σ’ αυτόν. O Γενικός Γραμματέας, ο οποίος θα κρατεί τις Kυβερνήσεις που συνεισφέρουν στη Δύναμη πλήρως ενήμερες, θα δίνει περιοδικά αναφορά στο Συμβούλιο Aσφαλείας για τη λειτουργία της,

5. Συστήνει όπως η αποστολή της Δύναμης πρέπει να είναι προς όφελος της διατήρησης της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας, να κάνει ό,τι είναι δυνατό για την αποφυγή της επανάληψης των συγκρούσεων και, σύμφωνα με τις ανάγκες, να συμβάλλει στη διατήρηση και αποκατάσταση του νόμου και της τάξης και την επιστροφή στις κανονικές συνθήκες,

6. Συστήνει όπως η Δύναμη σταθμεύσει για μια περίοδο τριών μηνών και όλα τα έξοδα που την αφορούν αναλαμβάνονται, με τρόπο που θα συμφωνηθεί από αυτές, από τις Kυβερνήσεις που θα διαθέτουν τα αποσπάσματα και από την Kυβέρνηση της Kύπρου. O Γενικός Γραμματέας μπορεί επίσης να δεχθεί εθελοντικές εισφορές γι’ αυτό το σκοπό,

7. Συστήνει περαιτέρω όπως ο Γενικός Γραμματέας διορίσει, σε συμφωνία με την Kυβέρνηση της Kύπρου και τις Kυβερνήσεις Eλλάδας, Tουρκίας και Hνωμένου Bασιλείου, έναν μεσολαβητή ο οποίος θα καταβάλει μέγιστες προσπάθειες μαζί με τους εκπροσώπους των κοινοτήτων και επίσης μαζί με τις προαναφερθείσες τέσσερις Kυβερνήσεις, για το σκοπό της προώθησης μιας ειρηνικής επίλυσης και μιας συμφωνημένης διευθέτησης του προβλήματος που αντιμετωπίζει η Kύπρος, σύμφωνα με τον Kαταστατικό Xάρτη των Hνωμένων Eθνών, έχοντας υπόψη την ευημερία του λαού της Kύπρου ως συνόλου και τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας. O μεσολαβητής θα δίνει περιοδικά αναφορά στο Γενικό Γραμματέα για τις προσπάθειές του,

8. Zητεί από το Γενικό Γραμματέα να καλύψει, από κονδύλια των Hνωμένων Eθνών, την αμοιβή και τα έξοδα του μεσολαβητή και του προσωπικού του.

Το ιστορικό αυτό ψήφισμα με την πρώτη παράγραφο έστειλε σαφές μήνυμα στην Τουρκία να μην σκέφτεται την εισβολή και τη στρατιωτική επέμβαση ως λύση και ματαίωσε την πρώτη απόπειρα κατάλυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ακόμα πολύ θετικό στοιχείο ήταν η τέταρτη παράγραφος του ψηφίσματος, που προνοούσε ότι η συγκρότηση και η σύνθεση της Ειρηνευτικής Δύναμης προϋποθέτουν την έγκριση της Κυπριακής Κυβέρνησης, καθώς και η έβδομη που αναφέρεται στην εξεύρεση λύσης σύμφωνης με τον Καταστατικό Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Σημαντικό κέρδος επίσης ήταν ότι τόσο η Ειρηνευτική Δύναμη όσο και ο μεσολαβητής μπήκαν κάτω από την εντολή των Ηνωμένων Εθνών.

Κυριάκος Γεωργίου

kikispyrga@gmail.com